Valentyn maakt grote stappen in álles!

‘Het is hier écht te gek’, zegt Valentyn, die er inmiddels drie jaar woont. ‘Ik wilde graag het huis uit, maar het was voor mij té moeilijk om meteen helemaal zelfstandig te gaan wonen. Vooral door mijn autisme en ADHD raakte ik bij alles in de war. Heel mooi dus dat ik hier terecht kon. De begeleiding is fijn en ik heb een mooi appartement met leuke buren. Maar (lachend) voor hen is het wél lekker dat de muren dik zijn, want ik wil ’s nachts nog wel eens harde muziek luisteren…’

Niet blij

‘Genderdysforie’ houdt in dat je niet blij bent met het geslacht waarmee je geboren en opgegroeid bent. ‘Dat speelt in mijn problemen een grote rol’, zegt Valentyn. ‘Lichamelijk ben ik een man, maar ik voel me vrouw. Dat geeft veel onzekerheden, wat voor iemand zoals ik extra moeilijk is. Al vroeg in mijn puberteit voelde ik me anders. Dankzij mijn ouders kreeg ik al begeleiding vóórdat ik hier ging wonen. Zij hebben mij geholpen om de juiste zorg te vinden. Uiteindelijk moet dat leiden tot een volledige transitie. Maar zo’n transitietraject duurt lang; je staat alleen al zo’n drie jaar op een wachtlijst om voorzichtig met het traject te kunnen starten. Gelukkig kan ik er hier goed over praten. Dat helpt enorm, óók bij de acceptatie!’

‘Je hebt inderdaad al heel grote stappen gezet’, beaamt Juul. ‘We zien het verschil in je levenslust en je zin om dingen te doen, er tegenaan te gaan, je prikkeltolerantie uit te breiden. Vooral sinds je door de wachtlijst heen bent en kon starten met hormonen. Maar wat ook hielp, was je besluit om in sociale transitie te gaan. Vanaf dat moment spreken we over jou met ‘zij’ en ‘haar’… Én natuurlijk was het goed dat we samen naar AutiRoze in Leiden zijn gegaan (een ontmoetingsplek voor mensen met autisme uit de LHBTI+-gemeenschap, red.). Daar kom je veel gelijkgestemden tegen en maak je nieuwe vrienden.’

Schot in de roos

Valentyn leidt intussen een actief en sociaal leven. Ze spreekt met vrienden af, gaat uit, bezoekt concerten en noem maar op. Én ze werkt weer. Dat wil zeggen: voorzichtig – eerst voor een half uurtje, maar inmiddels al voor drie uur per week – is ze aan de slag bij een biologische kwekerij. ‘Planten verzorgen, onkruid weghalen, water geven…, dat soort dingen doe ik daar. Eerder had ik een baan bij een webshop voor scooteronderdelen. Dat was veel te druk en onoverzichtelijk voor me; ik kreeg er veel te veel prikkels. Raakte uiteindelijk in een zware burn-out en durfde daarna echt niet meer ergens anders te gaan werken…’ Juul: ‘We zijn toen gaan zoeken naar een passende plek. De kwekerij bleek een schot in de roos. Samen maakten we een plannetje om te voorkomen dat Valentyn weer vastloopt. Langzaam bouwen we het op; elke week bespreken we hoe het ging en of er misschien een half uurtje bij kan…’

Over vijf jaar

‘Sinds mijn transitie ben ik trots op mijn identiteit’, zegt Valentyn. ‘Mijn emoties gaan nog wel eens met me aan de haal en mede door mijn autisme en ADHD ken ik moeilijke momenten en ben ik onzeker. Maar het is allemaal al veel minder dan een paar jaar terug. Voorspellen waar ik over vijf jaar sta, vind ik moeilijk. Er is nog veel werk aan de winkel, dat is zeker. Maar het zou op zich natuurlijk wel fijn zijn als ik ooit helemáál zelfstandig kan wonen…’

‘…Daar werken we zeker aan’, zegt Juul. En met een blije glinstering in haar ogen: ‘Je hebt de afgelopen jaren zulke mooie sprongen gemaakt! Niet alleen met je identiteit en zelfbeeld, maar ook in je werk en gewone dagelijkse dingen als je planning en het huishouden. Stapje voor stapje en vooral op jouw tempo kijken we wat je zelfstandig kunt oppakken. We zien wel waar dat eindigt. Maar ik denk echt niet dat jij hier je leven lang blijft. Het zou zomaar kunnen dat je over vijf jaar die mooie stap naar échte zelfstandigheid kunt zetten…’

Die laatste woorden geven Valentyn overduidelijk opnieuw een mooi zetje. ‘Dat zou ook mij niet verbazen’, zegt ze iets zelfverzekerder.